‘Forgiveness does not change the past, but it does enlarge the future’ – Paul Boose

Donderdag 21 november 2024 is het exact 80 jaar geleden dat de Duitse bezetter het gebied tussen de Maas en de Roermondseweg in Steyl tot sperrgebiet verklaarde. Dat betekende dat honderden mensen uit Steyl weg moesten uit hun huizen. Velen vonden onderdak in de kloosters, waar ze dachten een paar dagen te moeten verblijven. Dat werden er uiteindelijk precies 100, tot de bevrijding op 1 maart 1945. Verhalen van ooggetuigen uit de kloosterkelders zijn vanaf 21 november via de QR-code route in Steyl te zien. Een aantal van hen is inmiddels helaas overleden. Deze korte filmpjes geven een beeld van hoe kinderen en jongeren het ondergrondse leven 80 jaar geleden beleefden. Het was voor hen een spannend avontuur, pas later kwam het besef wat voor impact het op de inwoners van Steyl heeft gehad. Dankzij de veelal Duitse zusters, broeders en paters overleven velen de hongerwinter in de kloosterkelders. Ze bouwen er hun eigen leefgemeenschap, met bijvoorbeeld slimme manieren om elkaar te waarschuwen bij gevaar. Zo gaan de kinderen liedjes zingen als Duitse soldaten in de kelders komen. De soldaten beschouwen dat als een warme begroeting, maar in feite is het een waarschuwing voor de onderduikers dat ze in hun geheime verstek moeten blijven.

In de laatste 100 dagen van de Tweede Wereldoorlog in Steyl – 21 november 1944 tot aan de bevrijding op 1 maart 1945 – spelen de broeders, paters en zusters in het kloosterdorp een bijzondere rol. De overwegend Duitse kloosterlingen plegen tijdens de zogeheten hongerwinter hoogverraad door honderden Nederlandse inwoners van Steyl onderdak te bieden en zelfs (mannen) uit handen te houden van de Duitse soldaten, hun landgenoten.

Zo ontstaat de situatie dat in kloosters op de bovenste verdieping krijgsgevangenen zitten, in het hoofdgebouw Duitse soldaten en zusters, broeders en paters, in de kelders vrouwen en kinderen uit Steyl, en in ondergrondse gangen en ruimten onderduikers. En dat allemaal in één gebouw. Wat het verhaal extra bijzonder maakt, is dat de meeste zusters, broeders en paters Duitsers zijn. Zij houden niet over met de Duitse bezetter, dus hun landgenoten, maar met de inwoners van Steyl. Op 1 maart 1945 wordt Steyl bevrijd.

De lezing ‘100 dagen in de kloosterkelders van Steyl’ gaat in op het bijzondere oorlogsverhaal van Steyl. Aan de hand van passages uit het boek en fragmenten uit de film wordt het moedige gedrag van de Duitse kloosterlingen en het kelderleven besproken. In korte filmpjes blikken ooggetuigen bovendien terug op hun ervaringen in de kloosterkelders tijdens de hongerwinter van 1944-1945.
De lezing ‘100 dagen in de kloosterkelders van Steyl’ duurt 60-75 minuten. Als vergoeding wordt een bijdrage gevraagd voor The Forgiveness Museum, een reizende expositie over vergeving en verzoening.